Sandra Nowak •
W 2024 roku czeka nas prawdziwa rewolucja w prawie pracy. Nowy rząd koalicyjny zapowiada fundamentalne zmiany w Kodeksie pracy i innych ustawach dotyczących zatrudnienia. Celem tych zmian jest poprawa jakości życia pracowników, zwiększenie ich ochrony i elastyczności oraz dostosowanie polskiego systemu do standardów unijnych.
Oto najważniejsze nowości, które mają wejść w życie w przyszłym roku:
Czterodniowy tydzień pracy
Jedna z najbardziej oczekiwanych i kontrowersyjnych zmian. Od 1 stycznia 2024 roku czas pracy ma zostać skrócony do 35 godzin tygodniowo, co oznacza, że pracownicy będą mieli jeden dzień wolny więcej. W niektórych branżach i firmach możliwe będzie też wprowadzenie systemu, w którym część załogi pracuje od poniedziałku do czwartku, a część od wtorku do piątku. Zmiana ma na celu poprawę zdrowia i samopoczucia pracowników, zwiększenie ich produktywności i kreatywności oraz lepsze pogodzenie życia zawodowego i prywatnego.
35 dni urlopu
Propozycja mająca na celu zapewnienie pracownikom więcej czasu na odpoczynek i regenerację. Od 1 lipca 2024 roku każdy pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę będzie miał prawo do co najmniej 35 dni urlopu wypoczynkowego w roku kalendarzowym, niezależnie od stażu pracy. Dotychczasowa zasada przyznawania urlopu w zależności od długości zatrudnienia zostanie zniesiona.
Ograniczone nadgodziny
Element mający na celu ochronę zdrowia i bezpieczeństwa pracowników. Od 1 stycznia 2024 roku maksymalny dobowy wymiar czasu pracy ma wynosić 9 godzin, a tygodniowy – 40 godzin. Nadgodziny będą możliwe tylko w wyjątkowych sytuacjach i za zgodą pracownika. Ponadto nadgodziny będą musiały być odpowiednio wynagradzane lub rekompensowane czasem wolnym.
Prawo do bycia offline
Nowe prawo pracownika do nieodpowiadania na wiadomości i połączenia służbowe poza czasem pracy. Pracodawca będzie musiał określić ramy czasowe, w których może się kontaktować z pracownikiem w sprawach zawodowych, oraz uzasadnić konieczność takiego kontaktu. Pracownik będzie miał prawo do odmowy kontaktu lub odpowiedzi poza wyznaczonymi godzinami, bez obawy o negatywne konsekwencje.
Dofinansowanie do posiłków
Nowe świadczenie dla pracowników, które ma na celu poprawę ich stanu zdrowia i warunków pracy. Od 1 stycznia 2024 roku pracodawca będzie musiał zapewnić pracownikowi co najmniej jeden ciepły posiłek dziennie lub dofinansować jego zakup w wysokości co najmniej 10 zł. Pracownik będzie mógł skorzystać z posiłku w miejscu pracy lub poza nim.
Zwiększona ochrona pracowników
Szereg zmian mających na celu zapobieganie dyskryminacji, mobbingowi, nierównemu traktowaniu i naruszaniu praw pracowniczych. Pracodawca będzie musiał zapewnić pracownikom równy dostęp do szkoleń, awansów, premii i innych korzyści. Pracodawca będzie też musiał zapewnić pracownikom możliwość składania skarg i wniosków dotyczących warunków pracy, a także zapewnić im odpowiednią ochronę prawną i psychologiczną w przypadku wystąpienia problemów.
Nowe prawa pracowników w spółkach
Zmiany mające na celu zwiększenie udziału pracowników w zarządzaniu i nadzorze nad działalnością spółek. Od 1 lipca 2024 roku pracownicy będą mieli prawo do wyboru swoich przedstawicieli w radach nadzorczych spółek, a także do uczestniczenia w zgromadzeniach wspólników lub akcjonariuszy. Pracownicy będą też mieli prawo do uzyskiwania informacji o sytuacji finansowej i strategicznej spółki, a także do zgłaszania swoich opinii i propozycji.
Zmiany w urlopach i dodatkowe dni wolne
Mające na celu ułatwienie pracownikom korzystania z urlopów i innych form odpoczynku. Od 1 stycznia 2024 roku pracownicy będą mieli prawo do elastycznego planowania swoich urlopów, bez konieczności uzgadniania ich z pracodawcą. Pracownicy będą też mieli prawo do skorzystania z urlopu bezpłatnego w dowolnym celu, bez konieczności uzasadniania go. Ponadto pracownicy będą mieli prawo do dodatkowych dni wolnych w przypadku ważnych wydarzeń życiowych, takich jak ślub, narodziny dziecka, pogrzeb bliskiej osoby czy przeprowadzka.
I co jeszcze?
Nowy kodeks pracy ma wprowadzić również wiele innych zmian dotyczących m.in.: dodatkowych dni wolnych od pracy, np. dnia rodziny czy dnia wolontariatu czy lepszego dostosowania warunków pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych, starszych, młodzieży czy kobiet w ciąży.
Nowy kodeks pracy 2024 to projekt, który ma na celu zmodernizować i uelastycznić polskie prawo pracy, tak aby odpowiadało na wyzwania i potrzeby współczesnego rynku pracy. Zmiany te mają przynieść korzyści zarówno pracownikom, jak i pracodawcom, poprawiając jakość życia, zadowolenie i lojalność pracowników oraz podnosząc konkurencyjność i innowacyjność przedsiębiorstw. Nowy kodeks pracy ma być wprowadzony w 2024 roku, jednak niektóre z jego postanowień mogą być już stosowane wcześniej na podstawie dobrowolnych umów między stronami stosunku pracy. Niektóre z zapowiadanych zmian są już pewne i oparte na dyrektywach unijnych, natomiast inne mogą ulec jeszcze modyfikacjom lub odrzuceniu w trakcie procesu legislacyjnego. Dlatego warto śledzić na bieżąco rozwój sytuacji i przygotowywać się do nowych regulacji.
