Sandra Nowak •
Prawo pracy w Polsce odgrywa kluczową rolę w regulowaniu relacji między pracodawcami a pracownikami, zapewniając ochronę praw pracowniczych i wyznaczając minimalne standardy zatrudnienia. W obliczu dynamicznych zmian na rynku pracy, takich jak rozwój nowych technologii, zmiany demograficzne oraz rosnąca potrzeba elastyczności, dostosowanie przepisów prawa pracy do tych realiów staje się koniecznością. W 2025 roku w Polsce planowane są istotne zmiany w prawie pracy, które będą miały wpływ zarówno na pracowników, jak i pracodawców. Zmiany te dotyczą m.in. podwyżki minimalnego wynagrodzenia, zmian w dodatkach i świadczeniach pracowniczych oraz regulacji związanych z układami zbiorowymi pracy.
Zmiana minimalnego wynagrodzenia
Od 1 stycznia 2025 roku nastąpi podwyżka płacy minimalnej w Polsce, co jest konsekwencją dążenia do poprawy warunków bytowych pracowników oraz reagowania na wzrost kosztów życia. Minimalne wynagrodzenie brutto wzrośnie z dotychczasowych 4300 zł do 4626 zł brutto, co oznacza istotny wzrost o 326 zł. Wraz z tym, minimalna stawka godzinowa dla osób pracujących na umowy cywilnoprawne zostanie podniesiona z 28,10 zł do 30,20 zł.
Podwyżka płacy minimalnej ma zarówno pozytywne, jak i negatywne skutki. Z jednej strony pracownicy otrzymają wyższe wynagrodzenia, co przełoży się na poprawę ich sytuacji materialnej. Z drugiej strony, pracodawcy muszą liczyć się z wyższymi kosztami zatrudnienia, co może wpłynąć na ich politykę kadrową, zwłaszcza w małych i średnich przedsiębiorstwach. Zmiany netto, czyli kwota, którą pracownicy otrzymają "na rękę", zależy od wysokości podatków oraz składek na ubezpieczenia społeczne, ale wzrost wynagrodzenia brutto powinien istotnie poprawić sytuację finansową osób zarabiających najniższą krajową.
Dodatki i świadczenia związane z wynagrodzeniem.
Wraz ze zmianami w płacy minimalnej, wprowadzane są również modyfikacje dotyczące dodatków i świadczeń związanych z wynagrodzeniem. Pracownicy pracujący w nocy będą mogli liczyć na wyższe dodatki za taką pracę, co ma na celu wynagrodzenie ich za trudniejsze warunki pracy. Zmiany dotyczą również wynagrodzeń za czas przestoju – pracownicy, którzy w wyniku decyzji pracodawcy nie będą mogli wykonywać swojej pracy, otrzymają wyższe wynagrodzenie za ten okres.
Kolejną ważną zmianą jest podwyższenie wynagrodzenia za czas choroby, co stanowi istotne wsparcie dla pracowników, którzy z powodów zdrowotnych muszą tymczasowo przerwać swoją aktywność zawodową. Oprócz tego podniesione zostaną odszkodowania za mobbing oraz za naruszenie zasad równego traktowania w miejscu pracy. Te regulacje mają na celu zapewnienie lepszej ochrony pracowników przed dyskryminacją i złym traktowaniem, a także zwiększenie świadomości praw pracowniczych.
Układy zbiorowe pracy – zmiana Kodeksu pracy.
Jedną z istotnych zmian w Kodeksie pracy, które wejdą w życie w 2025 roku, jest okrojenie przepisów dotyczących układów zbiorowych pracy. Dotychczasowe regulacje zostaną zrewidowane, co wpłynie na sposób negocjacji pomiędzy pracodawcami a związkami zawodowymi. Nowe przepisy zakładają uproszczenie i uelastycznienie procedur związanych z zawieraniem układów zbiorowych, co ma na celu przyspieszenie negocjacji i dostosowanie ich do współczesnych warunków pracy.
Okresy obowiązywania układów zbiorowych również ulegną zmianie. W przypadku układów zakładowych, okres ich obowiązywania wyniesie maksymalnie 5 lat, natomiast dla ponadzakładowych układów zbiorowych – 10 lat. Po tym czasie, układy te będą wymagały renegocjacji lub przedłużenia. Celem tych zmian jest zwiększenie elastyczności i dostosowanie warunków pracy do zmieniających się realiów gospodarczych i technologicznych.
Przedłużenie ważności orzeczeń o niepełnosprawności i kart parkingowych.
W 2025 roku wprowadzone zostaną także regulacje przedłużające terminy ważności orzeczeń o niepełnosprawności oraz kart parkingowych dla osób niepełnosprawnych. Orzeczenia i karty, które stracą ważność przed 31 marca 2025 roku, zostaną automatycznie przedłużone do tego terminu, co ma na celu zabezpieczenie praw osób niepełnosprawnych, szczególnie w okresie oczekiwania na wydanie nowych orzeczeń. Tego typu regulacje mają uchronić osoby niepełnosprawne przed utratą uprawnień w okresach przejściowych i zapewnić ciągłość wsparcia w zakresie dostępu do usług i udogodnień, takich jak parkingi dla osób z ograniczoną mobilnością.
Zmiany na rynku pracy i funkcjonowanie urzędów pracy.
Planowane zmiany w funkcjonowaniu rynku pracy oraz urzędów pracy obejmują nowe przepisy dotyczące promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej różnych grup społecznych. Szczególna uwaga będzie poświęcona młodym osobom wchodzącym na rynek pracy, seniorom oraz osobom niepełnosprawnym. Nowe regulacje mają na celu wsparcie ich w znalezieniu zatrudnienia poprzez różne programy aktywizacyjne, szkolenia oraz doradztwo zawodowe.
Przedsiębiorcy zatrudniający osoby starsze mogą liczyć na dodatkowe wsparcie w postaci dofinansowań i ulg. Przykładem tego wsparcia jest program dofinansowania wynagrodzeń seniorów, co ma na celu zachęcenie pracodawców do zatrudniania osób z doświadczeniem zawodowym i przyczynienie się do wydłużenia aktywności zawodowej tej grupy wiekowej. Innowacyjne podejście urzędów pracy ma również na celu lepsze dostosowanie ofert zatrudnienia do potrzeb rynku oraz indywidualnych preferencji i kompetencji kandydatów.
Zmiany w zasiłku dla bezrobotnych.
Jedną z ważniejszych zmian, które wejdą w życie w 2025 roku, będzie zwiększenie wysokości zasiłku dla bezrobotnych. Dotychczasowe przepisy przewidywały zasiłek w wysokości 80% średniego wynagrodzenia, natomiast nowe regulacje podniosą go do 100% podstawy. Ma to na celu zwiększenie wsparcia dla osób bezrobotnych w początkowej fazie poszukiwania pracy.
Dodatkowo, okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych zostanie wydłużony z obecnych 180 dni do 365 dni dla wybranych grup, takich jak osoby starsze, niepełnosprawne lub te zamieszkałe w regionach o wysokim bezrobociu. Wprowadzone zostaną również nowe warunki nabywania prawa do zasiłku, które obejmują konieczność posiadania odpowiedniego stażu pracy oraz spełnienia kryteriów dochodowych. Celem tych zmian jest lepsze wsparcie dla osób najbardziej potrzebujących w trudnych sytuacjach na rynku pracy.
Wpływ zmian na działalność gospodarczą.
Zmiany w przepisach dotyczących umów cywilnoprawnych, które zaczną obowiązywać w 2025 roku, mają istotny wpływ na działalność gospodarczą. W ramach nowych regulacji umowy cywilnoprawne, takie jak umowy zlecenia i umowy o dzieło, będą wliczane do stażu pracy, co umożliwi pracownikom korzystanie z większej liczby uprawnień przysługujących na podstawie stażu, takich jak prawo do urlopu czy emerytury.
Przedsiębiorcy zatrudniający osoby starsze i niepełnosprawne mogą liczyć na różne formy wsparcia finansowego, które mają na celu zachęcanie do tworzenia nowych miejsc pracy dla tych grup. Nowe formy pomocy obejmują dofinansowanie do wynagrodzeń oraz ulgi podatkowe. Programy wsparcia mają także na celu promowanie elastycznych form zatrudnienia, które mogą lepiej odpowiadać potrzebom pracowników i pracodawców w dynamicznie zmieniającym się środowisku gospodarczym.
Podsumowanie
Przyszłe zmiany w prawie pracy, które wejdą w życie w 2025 roku, mają na celu dostosowanie rynku pracy do aktualnych wyzwań i potrzeb. Podwyższenie minimalnego wynagrodzenia, zmiany w zasiłku dla bezrobotnych, nowe regulacje dotyczące układów zbiorowych oraz wsparcie dla przedsiębiorców tworzących miejsca pracy to jedne z najważniejszych aspektów tych zmian.
Wpływ tych reform na rynek pracy jest wieloaspektowy – z jednej strony mają one na celu poprawę warunków pracy i ochronę pracowników, z drugiej strony wspierają przedsiębiorców, szczególnie w kontekście zatrudniania osób starszych i niepełnosprawnych. Zmiany te są krokiem naprzód w dostosowywaniu polskiego prawa pracy do współczesnych wyzwań, jednak dalsze reformy będą konieczne, aby system prawny mógł w pełni odpowiadać na dynamiczne zmiany na rynku pracy.
