Sandra Nowak •
Dodatek stażowy, znany również jako dodatek za wysługę lat, to temat, który wciąż budzi wiele pytań wśród pracowników i pracodawców. Choć w sektorze publicznym jest standardowym składnikiem wynagrodzenia, jego zasady wciąż się zmieniają – zwłaszcza w kontekście nowelizacji przepisów obejmujących służby mundurowe. W 2025 roku znaczenie tego dodatku ponownie wzrosło – zarówno z perspektywy finansowej, jak i formalnej. Warto więc uporządkować informacje, by wiedzieć, kto może liczyć na ten benefit, jak się go nalicza i czym dokładnie jest dodatek stażowy.
Czym jest dodatek stażowy?
Dodatek stażowy to comiesięczne świadczenie wypłacane pracownikowi w związku z jego długoletnim zatrudnieniem. Jest to procent wynagrodzenia zasadniczego, który rośnie wraz z upływem lat pracy. Potocznie nazywany dodatkiem za wysługę lat, ma na celu docenienie doświadczenia i lojalności pracownika wobec pracodawcy. W sektorze publicznym jest on wypłacany na podstawie przepisów prawa, natomiast w sektorze prywatnym jego wprowadzenie zależy od decyzji pracodawcy.
Dlaczego ten temat jest ważny w 2025 roku?
W 2025 roku kwestia dodatku stażowego zyskała na znaczeniu z dwóch głównych powodów. Po pierwsze – podniesiono płacę minimalną, która wynosi obecnie 4666 zł brutto. Zgodnie z obowiązującymi przepisami dodatek stażowy nie jest już wliczany do wynagrodzenia minimalnego, co wpływa bezpośrednio na politykę wynagrodzeń w wielu zakładach pracy. Po drugie – od stycznia 2025 roku obowiązują nowe zasady naliczania dodatku za wysługę lat w służbach mundurowych, w tym m.in. w wojsku, policji i służbie więziennej. To ważna zmiana, która wpływa na budżety jednostek i realne dochody funkcjonariuszy.
Czym jest dodatek stażowy i komu przysługuje?
Dodatek stażowy – co to jest i komu przysługuje? To pytanie zadaje sobie wielu pracowników. W największym uproszczeniu, jest to finansowa premia za doświadczenie zawodowe, naliczana w postaci procentu od wynagrodzenia zasadniczego. Przysługuje przede wszystkim pracownikom sektora publicznego, takim jak urzędnicy, nauczyciele, pracownicy samorządowi oraz funkcjonariusze służb mundurowych. W zależności od przepisów regulujących daną grupę zawodową, warunki jego przyznawania i wysokość mogą się różnić.
Różnice między sektorem publicznym a prywatnym.
Podstawową różnicą między sektorem publicznym a prywatnym w zakresie dodatku stażowego jest to, że w budżetówce jego wypłata jest obowiązkowa i uregulowana przepisami prawa. Oznacza to, że pracownik po spełnieniu określonych warunków automatycznie nabywa do niego prawo. W sektorze prywatnym natomiast nie istnieje taki obowiązek – to pracodawca decyduje, czy wprowadzi dodatek za wysługę lat, a jeśli tak – na jakich zasadach. Informacje o takim dodatku powinny być zawarte w regulaminie wynagradzania lub umowie o pracę.
Jak oblicza się dodatek stażowy?
Dodatek stażowy oblicza się jako procent od wynagrodzenia zasadniczego – im dłuższy staż pracy, tym wyższy procent. Najczęściej dodatek ten zaczyna się od 5% po pięciu latach pracy, a następnie rośnie co roku o 1%, aż do osiągnięcia maksymalnego pułapu – zwykle 20% po 20 latach zatrudnienia. W praktyce oznacza to, że wysokość dodatku za wysługę lat może znacząco wpłynąć na wynagrodzenie pracownika, zwłaszcza w sektorze publicznym.
Przykładowe wyliczenie
Jak obliczyć dodatek stażowy w 2025 roku? Przykład: jeśli pracownik zarabia 5000 zł brutto wynagrodzenia zasadniczego i przysługuje mu dodatek stażowy w wysokości 5%, to jego dodatek wyniesie 250 zł brutto miesięcznie (5000 zł × 5%). W przypadku maksymalnego dodatku na poziomie 20%, ta kwota wzrosłaby do 1000 zł. Dla szybszych obliczeń wiele osób korzysta z narzędzi online, wpisując w wyszukiwarkę frazy: jak obliczyć dodatek stażowy 2025 lub dodatek stażowy kalkulator.
Co wlicza się do stażu pracy?
Staż pracy, na podstawie którego naliczany jest dodatek za wysługę lat, obejmuje nie tylko lata przepracowane na umowie o pracę, ale również inne okresy, takie jak: prowadzenie gospodarstwa rolnego, służba wojskowa, zarejestrowane bezrobocie z prawem do zasiłku, niektóre okresy nauki (np. szkoła wyższa – zgodnie z przepisami danej grupy zawodowej). To, co wlicza się do dodatku stażowego, zależy od przepisów obowiązujących w danym miejscu pracy. Dlatego zawsze warto sprawdzić konkretne uregulowania w regulaminie wynagradzania lub ustawie.
Dokumentowanie stażu
Aby dodatek stażowy został naliczony prawidłowo, niezbędne jest udokumentowanie całego stażu pracy. W tym celu pracownik musi przedstawić świadectwa pracy, zaświadczenia z ZUS lub KRUS (np. o prowadzeniu gospodarstwa rolnego), a także inne dokumenty potwierdzające aktywność zawodową lub edukacyjną. Jeśli pracownik nie zgłosił wcześniej wszystkich okresów, a teraz dostarcza brakujące dokumenty, pracodawca ma obowiązek wyrównać dodatek za wysługę lat nawet do 3 lat wstecz. Warto więc wiedzieć jak liczyć staż pracy do dodatku i odpowiednio wcześnie zadbać o dokumenty.
Dodatek stażowy a płaca minimalna 2025
Od kilku lat obowiązuje zasada, że dodatek stażowy nie wlicza się do minimalnego wynagrodzenia za pracę. Oznacza to, że pracodawca musi najpierw zapewnić pracownikowi płacę minimalną – w 2025 roku to 4666 zł brutto – a dopiero do tej kwoty doliczany jest ewentualny dodatek za wysługę lat. Przykład: pracownik zatrudniony na pełen etat, który otrzymuje pensję minimalną oraz dodatek stażowy w wysokości 5%, dostanie 4666 zł + 233,30 zł = 4899,30 zł brutto. W wyszukiwarkach często pojawiają się pytania typu czy dodatek stażowy wlicza się do pensji minimalnej oraz minimalne wynagrodzenie 2025 brutto netto – potwierdzamy: dodatek stażowy to świadczenie ponad minimalną pensję.
Opodatkowanie i składki ZUS od dodatku
Dodatek za wysługę lat, podobnie jak wynagrodzenie zasadnicze, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym oraz obowiązkowym składkom na ZUS. Oznacza to, że od dodatku stażowego odprowadza się składki emerytalne, rentowe, chorobowe i zdrowotne. Finalna kwota netto dodatku będzie więc niższa niż brutto – stąd często pojawiające się pytania: czy od dodatku stażowego są składki? lub dodatek stażowy brutto netto. Warto zaznaczyć, że w przypadku niektórych świadczeń, np. gdy pracownik przebywa na zwolnieniu lekarskim i otrzymuje zasiłek chorobowy, dodatek stażowy nie jest naliczany ani wypłacany, bo podstawą świadczenia jest inna forma wynagrodzenia.
Dodatek stażowy a nieobecności w pracy
Dodatek za wysługę lat przysługuje również wtedy, gdy pracownik jest nieobecny z powodu choroby lub sprawuje opiekę nad dzieckiem – jeśli nieobecność jest usprawiedliwiona i nie trwa zbyt długo. W przypadku dłuższych zwolnień lub zasiłków może dojść do zawieszenia wypłaty dodatku, ale sama wysokość dodatku stażowego nie maleje z tego powodu. Oznacza to, że np. po powrocie z L4, pracownik nadal ma naliczany dodatek na takim samym poziomie, jak przed chorobą. Często pojawia się w tym kontekście pytanie: dodatek stażowy a L4 – czy przysługuje? Odpowiedź brzmi: tak, ale nie zawsze w formie wypłaty – wszystko zależy od rodzaju świadczenia.
Podsumowanie i praktyczne wskazówki dla pracowników
Jeśli chcesz sprawdzić, czy przysługuje Ci dodatek za wysługę lat, zacznij od przeanalizowania umowy o pracę, regulaminu wynagradzania obowiązującego u pracodawcy oraz informacji udzielanych przez dział kadr. W niektórych zakładach pracy zasady te są opisane bardzo szczegółowo, w innych – wymagają dopytania. Co zrobić, gdy dodatek nie został naliczony mimo upływu lat pracy? Przede wszystkim warto dostarczyć do działu kadr dokumentację potwierdzającą wcześniejsze zatrudnienie – świadectwa pracy, zaświadczenia z ZUS, dokumenty z uczelni lub urzędów. Gdy sprawa nie zostanie rozwiązana wewnętrznie, można skierować wniosek do Państwowej Inspekcji Pracy. Frazy takie jak dodatek stażowy co zrobić gdy nie naliczono czy jak sprawdzić czy przysługuje dodatek są niezwykle popularne i świadczą o tym, że wielu pracowników nadal nie ma pełnej wiedzy o swoich uprawnieniach.
